190 lat temu w Warszawie powstała „Konstytucja dla Europy”. Jej autor, Wojciech Jastrzębowski stworzył pierwszy w historii projekt ustrojowy zjednoczonej Europy. Z tej okazji, przed pomnikiem Mikołaja Kopernika na Krakowskim Przedmieściu, trwa wystawa poświęcona temu wyjątkowemu dokumentowi i postaci Jastrzębowskiego.
W 40. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja, w 1831 roku została opublikowana „Konstytucja dla Europy”. Dokument zawierał postulat zniesienia geograficznych granic krajów, ustanawiając Europę jako jedną republikę – o jednolitym prawodawstwie i wspólnych organach władzy.
Projekt Unia Europejska
– To był dokument wizjonerski, który wyprzedził swoją epokę. Pomysł na zjednoczenie Europy, który Jastrzębowski opisał, ziścił się 150 lat później. Ten projekt to Unia Europejska – powiedział Rafał Trzaskowski, prezydent m.st. Warszawy.
– Autor tego dzieła – uczestnik powstania listopadowego, ekolog, botanik, wynalazca, patriota, twórca terminu „ergonomia” – był przekonany, że aby Polacy mogli żyć bez wojen, wszystkie narody Europy powinny wyrzec się stosowania przemocy – dodała Aldona Machnowska-Góra, wiceprezydentka m.st. Warszawy.
„Konstytucja dla Europy” zakłada poszanowanie praw każdego z europejskich narodów, praw jednostki, demokratycznego sposobu sprawowania władzy oraz wyrzeczenie się stosowania siły w przypadku konfliktu między narodami. Sporne kwestie miał rozstrzygać obradujący w trybie ciągłym i złożony z demokratycznie wybranych, równoprawnych przedstawicieli wszystkich europejskich narodów – Kongres Europejski.
– Choć „Konstytucja dla Europy” powstała w 1831 roku jest wciąż aktualna, głęboka i zbieżna z tym, jak my widzimy współczesną, integrującą się Europę. Nie ma bezpiecznej polskiej wolności bez europejskiej jedności. To właśnie chciał przekazać Jastrzębowski – podkreślił Olgierd Łukaszewicz, pomysłodawca wystawy i fundator My Obywatele UE – Fundacja im. Wojciecha B. Jastrzębowskiego.
Wystawa „Pierwsza Konstytucja dla Europy”
W 2008 roku „Konstytucja dla Europy” została przetłumaczona na 5 języków i rozpowszechniona wśród dyplomatów Unii Europejskiej. Jednak w Polsce nie jest powszechnie znanym dokumentem. Plenerowa wystawa „Pierwsza Konstytucja dla Europy – w 190. rocznicę ogłoszenia. Warszawa, 1831-2021″ przypomina o tym ważnym dokumencie. Na 11 planszach prezentuje najważniejsze sentencje „Konstytucji dla Europy” i kontekst historyczny, a także przedstawia autora tekstu, Wojciecha Jastrzębowskiego. Ekspozycja jest dostępna w języku polskim i angielskim. Do 30 maja można ją zobaczyć przy pomniku Mikołaja Kopernika (ul. Krakowskie Przedmieście). Wystawę zorganizował Dom Spotkań z Historią wspólnie z My Obywatele UE – fundacja W.B. Jastrzębowskiego.
Samorządowe czytanie Konstytucji
Od 9 maja dostępny jest film przygotowany z okazji Dnia Europy: „Wielkie samorządowe czytanie Polskiego Projektu Konstytucji dla Europy W.B. Jastrzębowskiego z 1831 roku”. Można go obejrzeć >tutaj<. 50 samorządowców z całej Polski, wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast i marszałkowie, wraz z b. prezydentami RP – Bronisławem Komorowskim i Aleksandrem Kwaśniewskim czytali fragmenty „Konstytucji dla Europy”. Projekt został zrealizowany dzięki współpracy z Warszawską Izbą Gospodarczą.